بررسی نقش واحدهای بزرگ صنعتی در توسعه ی منطقه ای(مورد: منطقه لامرد قدیم)

چکیده بشر در روند تاریخی خود از صنایع کوچک و کارگاهی به صنایع بزرگ دست یافت؛ از این مهم به انقلاب صنعتی یاد شده است که موجب دگرگونی همه جانبه ای در زندگی بشر گردید. گرچه انقلاب صنعتی ابتدا در انگلستان و سپس در اروپای غربی و آمریکا گسترش پیدا کرد و عملاً با این تغییرات دنیا به دو قطب شمال و جنوب تقسیم گردید، لیکن بنا به ماهیّت خود از مرزهای کشورها گذشت. به گونه ای که غالب کشورهای در-حال توسعه نیز بخشی از این فنّاوری ها را حتی در شکل مونتاژ به دست آورده اند و امیدوارند که با در اختیار گرفتن آن بتوانند در توسعه ی منطقه ای مفید واقع شوند. کشور ایران نیز از مزیّت های نسبی فراوانی به ویژه در صنایع نفت و گاز و صنایع مربوط به کانی های فلزی و غیرفلزی برخوردار است. دو مورد از این صنایع بزرگ پالایشگاه گازی پارسیان و کارخانه ی سیمان لامرد است که اولی در شهرستان مُهر و دومی در شهرستان لامرد قرار گرفته اند(که در این پژوهش از شهرستان های لامرد و مُهر به عنوان منطقه ی لامرد قدیم یاد شده است). این پژوهش مبتنی بر فرضیه ی کلی زیر است: «احداث واحدهای بزرگ صنعتی در منطقه ی لامرد قدیم، زمینه های پیشرفت و توسعه ی هر چه بیشتر آن را فراهم نموده است». برای جمع آوری داده ها از روش های میدانی(پرسشنامه) و کتابخانه ای استفاده شده است. پس از تأیید روایی و پایایی، داده های جمع آوری شده توسّط spss پردازش گردید و از روش آماری تحلیل عاملی برای شناسایی عوامل اصلی، از روش همبستگی پیرسون و اسپیرمن برای سنجش چگونگی و میزان شدّت همبستگی میان متغیّرها، از روش رگرسیون برای ارایه ی مدل ریاضی و از مدل الماس پورتر برای بررسی جنبه ها و ابعاد مثبت و منفی توسعه در منطقه ی لامرد قدیم استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که احداث واحدهای بزرگ صنعتی موجب افزایش اشتغال، کاهش بیکاری، افزایش رفاه، افزایش مهاجرت به منطقه، کاهش مهاجرت افراد بومی به خارج از منطقه، بهبود و توسعه ی زیرساخت-های فیزیکی(جادّه ها و خطوط ارتباطی از یک سو و فعّالیّت های ساخت و ساز مسکن از سوی دیگر) و به طور کلّی باعث تسریع در فرآیند رشد و توسعه ی منطقه ای گردید. البته با وجود تمامی پیشرفت ها و اقدامات صورت گرفته، هنوز منطقه از لحاظ اجتماعی- فرهنگی به حد مطلوب توسعه نرسیده است و این امر نیازمند آن است که ضمن توجّه به پیشرفت های صنعتی منطقه، بعد اجتماعی- فرهنگی توسعه نیز مورد توجّه جدّی تر قرار گیرد. واژگان کلیدی: واحد های بزرگ صنعتی، توسعه ی منطقه ای، لامرد قدیم، شهرستان های لامرد و مهر